Suchość w ustach (xerostomia lub kserostomia), która jest skutkiem niedoboru śliny, powodować może problemy z mówieniem, połykaniem czy odczuwaniem smaku. Przyczyną tej dolegliwości może być radioterapia, przyjmowanie leków, cukrzyca, niewłaściwa dieta, używki czy podeszły wiek.
Gdy zaczyna brakować śliny
Skutkiem niedoboru śliny może być zespół suchości w jamie ustnej, zwany kserostomią, który powoduje:
- problemy z mówieniem, połykaniem, odczuwaniem smaku czy noszeniem protez zębowych,
- podrażnienie i uczucie palenia języka i błony śluzowej,
- nieprzyjemny zapach (halitoza), jak i smak,
- zwiększoną podatność na uszkodzenia zębów i próchnicę, a także choroby dziąseł.
Kserostomia może prowadzić do rozwoju próchnicy kwitnącej, gdyż brak śliny umożliwia szybki wzrost bakterii[5].
Kserostomia może być również wynikiem zażywania metamfetaminy. Wraz z wywołanym metamfetaminą szczękościskiem oraz bruksizmem jest jedną z przyczyn tzw. Meth Mouth.
Przyjmowanie leków
Na występowanie suchości w ustach wpływ ma ponad 400 leków, w tym:
- betablokery, stosowane w leczeniu chorób układu krążenia,
- leki na obniżenie ciśnienia,
- leki przeciwlękowe, antypsychotyczne, nasenne, antydepresanty,
- diuretyki.
Radioterapia
Gruczoły ślinowe w trakcie radioterapii, szczególnie okolic głowy i szyi, wytwarzają mniej śliny niż zwykle. Powodem może być uszkodzenie ślinianek podczas naświetlania. Wystąpić może wówczas suchość jamy ustnej i zapalenie jej błony śluzowej, które objawiają się bolesnym przełykaniem. Pacjenci powinni spożywać wtedy więcej pokarmów płynnych i półstałych. Ten rodzaj leczenia powodować może także próchnicę zębów czy utratę smaku. Niestety suchość w ustach utrzymuje się często również po zakończeniu leczenia.
Cukrzyca
U chorych z cukrzycą, częstym powikłaniem jest powiększenie ślinianek przyusznych. Skutkiem uszkodzenia gruczołów ślinowych jest zmniejszone wydzielanie śliny, a także wzrost jej lepkości i gęstości. Objawom tym często towarzyszy nieprzyjemny zapach z ust, który Pacjenci mylnie przypisują zaburzeniom trawiennym. Błona śluzowa jamy ustnej u cukrzyków, niekiedy ma kolor żywoczerwony, a w stanach ostrych – intensywnie fioletowy, dodatkowo pokryta może być zaschniętymi pasmami śluzu.
Osoby starsze
Suchość w ustach wzrasta również z wiekiem, gdyż wraz z upływem lat organizm „wysycha” od środka. Seniorzy często skarżą się też dentystom na złe dopasowanie protez dentystycznych. Jednak zwykle protezy są odpowiednie, ale brakuje naturalnego smaru, jakim jest ślina i „trzecie zęby” zaczynają uwierać. Warto jednak pamiętać, iż przyczyną częstych zachorowań na kserostomię wśród seniorów, jest nie tylko wiek, ale także przyjmowanie leków i schorzenia ogólnoustrojowe.
Niewłaściwa dieta i używki
Suchość jamy ustnej
Przyczyną występowania suchości w ustach może być nadmierne spożywanie alkoholu i kawy, a także palenie papierosów i marihuany. Jeśli chodzi o dietę należy wystrzegać się potraw tłustych, słonych i suchych, a także ostrych przypraw. Aby u chorego zwiększyła się ilość wydzielanej śliny, powinien wypijać do 3 litrów wody dziennie, a także jeść warzywa i owoce, z dużą ilością soku np. jabłka, arbuzy czy pomidory. Stwierdzono, iż istnieje również związek między częstością występowania refluksu żołądkowo-przełykowego, a kserostomii.
MucoDry X
Aby zapobiegać suchości w ustach, a także łagodzić jej objawy, stosować można preparat w spray-u MucoDry X. Po zastosowaniu natychmiast nawilża on jamę ustną, powleka delikatną warstwą ochronną jej błonę śluzową, a także stymuluje naturalne wydzielanie śliny. Spray ten chroni śluzówkę jamy ustnej przed podrażnieniami i łagodzi uczucie pieczenia, dzięki czemu ułatwia mówienie i połykanie. Poza tym daje uczucie świeżości w ustach, a także redukuje nieprzyjemny zapach i smak.
Przypisy
- Wybrane czynniki wpływające na wydzielanie i skład śliny – omówienie aktualnego piśmiennictwa, Elżbieta Paszyńska
- Danuta Piątowska: Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne. Wyd. I. Warszawa: Med Tour Pres International, 2009, s. 105. ISBN 978-83-87717-09-4.
- Urszula Kaczmarek, Elżbieta Sołtan. Objawy suchości jamy ustnej i wydzielanie śliny u chorych na chorobę refluksową przełyku. „Czasopismo Stomatologiczne”. 61 (8), s. 538–546, 2008 (pol.).
- Zbigniew Jańczuk (red.): Stomatologia zachowawcza – Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów stomatologii. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 217. ISBN 83-200-3034-X.
- Shaner, John W. „Caries associated with methamphetamine abuse.” The Journal of the Michigan Dental Association 84.9 (2002): 42-47.
Komentarze
“Xerostomia – Suchość w ustach: przyczyny i zapobieganie”