Badania naukowe często stawiają pod znakiem zapytania sensowność tradycyjnych produktów wspomagających leczenie. Jest jednak od tej reguły kilka wyjątków, a jednym z najbardziej spektakularnych jest ocet jabłkowy – w jego przypadku udało się potwierdzić wiele tradycyjnych zastosowań prozdrowotnych.
Co to jest ocet jabłkowy?
Ocet jabłkowy to produkt naturalnej fermentacji octowej jabłek, w której udział biorą bakterie. Niezbędnym warunkiem rozpoczęcia procesu fermentacji jest dostarczenie pożywki dla drożdży i bakterii w postaci rozdrobnionych owoców. Zalewa się je wodą i pozostawia na kilka do kilkunastu tygodni w zbiornikach ze stałym dostępem tlenu. Pierwszym etapem produkcji octu jest krótka fermentacja alkoholowa drożdży, które przekształcają węglowodany w alkohol. Następnie, za sprawą bakterii fermentacji octowej alkohol fermentuje do postaci kwasu octowego. Produkt końcowy, czyli ocet jabłkowy ma żółtą barwę i jest naturalnie mętny. Charakteryzuje go kwaśny smak i zapach jabłek.
Lecznicze działanie octu znane jest od lat. Jedne z pierwszych źródeł, jakimi dysponujemy, opisują receptury Hipokratesa, który mieszaninę octu i miodu zalecał na choroby skórne, kaszel i infekcje.
Jakie właściwości ma ocet jabłkowy?
Ocet jest źródłem kwasów organicznych, enzymów, pektyn, aminokwasów, bioflawonoidów, żywych kultur bakterii i drożdży. Zawiera także witaminy A, E, K, B1, B2 i B12, i pierwiastki: potasu, wapnia, magnezu, chloru, sodu, siarki, selenu, miedzi, fluoru i krzemu.
Jakie składniki octu jabłkowego zasługują na szczególną uwagę?
- kwas octowy – to główny składnik octu jabłkowego o działaniu antybakteryjnym i antyseptycznym. Pomaga zmniejszyć poziom cukru we krwi, obniżyć ciśnienie krwi i poziom „złego” cholesterolu. Uważa się również, że przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej.
- pektyny – jako błonnik rozpuszczalny ograniczają wchłanianie cholesterolu do krwiobiegu. Regulują również ciśnienie krwi, poziom glukozy we krwi, wspomagają oczyszczanie organizmu z metali ciężkich, zapobiegają zaparciom. Wydłużając uczucie sytości po posiłku, wspomagają odchudzanie.
- kwas jabłkowy – wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Znany jest również z silnych właściwości przeciwutleniających – niweluje szkodliwe działanie wolnych rodników odpowiedzialnych za przyśpieszone procesy starzenia się organizmu.
- beta-karoten – czyli prowitamina A. Wspiera prawidłowe funkcjonowanie wzroku, wzmacnia odporność, jest silnym antyoksydantem – chroni organizm przed negatywnymi skutkami stresu oksydacyjnego. Odgrywa także ważną rolę w profilaktyce przeciwmiażdżycowej. Więcej na temat: witamina A.
- potas – odpowiada za prawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową. Wpływa na regulowanie ciśnienia krwi oraz perystaltykę jelit. Bierze udział w regulacji pracy serca i innych mięśni.
Zastosowanie lecznicze octu jabłkowego
Działanie przeciwbakteryjne
Kwas octowy ma potwierdzone działanie antybakteryjne i antyseptyczne. Stosuje się go do leczenia grzybicy paznokci, wszy, brodawek i infekcji ucha. Za jego pomocą można również odkażać różnego rodzaju narzędzia i powierzchnie. Zaleca się używanie go w rozcieńczonej postaci, np. 2% roztwór kwasu octowego o pH = 2 jest skuteczny w leczeniu zapalenia ucha środkowego, jednak może podrażniać skórę. Z kolei 4% roztwór stosuje się do płukania i mycia warzyw i owoców w celu ochrony przed zakażeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi, które mogą bytować na świeżych produktach spożywczych.
Pozytywne działanie na układ krążenia
Ocet obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Ponadto kwas chlorogenowy zawarty w occie hamuje utlenianie cholesterolu, co zmniejsza ryzyko miażdżycy. Badania na szczurach dowodzą, że wzbogacenie diety o ocet jabłkowy powoduje zmniejszenie ciśnienia skurczowego ciśnienia krwi. Dodatkowo, u osób, które regularnie stosowały ocet jabłkowy ponadto występowało niższe ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.
Zmniejsza poziom glukozy we krwi i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę
Kwas octowy ma działanie hipoglikemiczne, jest stosowany w diecie osób ze stanem przedcukrzycowym, cukrzycą, insulinoopornością i z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Przede wszystkim jego działanie jest wielokierunkowe i dlatego można je porównać do działania leków stosowanych w problemach cukrzycowych – spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia do krwi oraz rozkład skrobi do cukrów prostych, zmniejsza glikemię poposiłkową i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, a przyjmowany przed snem obniża poziom glukozy na czczo, co sugeruje, że zwiększa wydzielanie insuliny.
Wspomaga odchudzanie
Znane i potwierdzone są właściwości odchudzające octu. Ze względu na regulację poziomu glukozy we krwi i zmniejszenie wydzielania insuliny, może przyczyniać się do utraty tkanki tłuszczowej. Wzmaga też uczucie sytości. Jednak należy pamiętać o kilku zasadach. Octu jabłkowego nie powinno się wypijać bezpośrednio w większych ilościach – najlepiej 1 lub 2 łyżki stołowe rozcieńczyć w szklance wody i wypijać na czczo lub do posiłku 1-2 razy dziennie. Ocet może uszkadzać szkliwo zębów. Ponadto w nadmiernej ilości może tez podrażnić i poparzyć jamę ustną i przełyk. Ostrożnie do stosowania octu jabłkowego powinny podejść osoby przyjmujące leki obniżające poziom glukozy we krwi, ponieważ w połączeniu z lekiem może spowodować hipoglikemię.
Zobacz także: Hey! Gummy – Apple cider vinegar gummies.
Pomaga w walce z wolnymi rodnikami
W wielu stanach chorobowych obserwuje się podwyższony poziom wolnych rodników: niekiedy uznaje się je za przyczynę dolegliwości, a czasem jest to tylko korelacja, a więc jedynie współwystępowanie. Pewne jest jednak, że podwyższone stężenie wolnych rodników, głównie reaktywnych form tlenu, stanowi dla organizmu czynnik stresowy i może wywierać negatywny wpływ między innymi na funkcjonowanie układu odpornościowego albo na wydajność energetyczną organizmu. Choć organizm ma kilka bardzo skutecznych mechanizmów usuwania rodników, to warto mu pomóc poprzez dostarczenie antyoksydantów z zewnątrz. Jest ich całkiem sporo w naturalnym occie jabłkowym. Działają one już w świetle układu pokarmowego, a później również we krwi i limfie, wychwytując wolne rodniki w całym organizmie i przyczyniając się do zmniejszenia ryzyka uszkodzenia struktur komórkowych.
Jest naturalnym probiotykiem
Ocet jabłkowy ze względu na zawartość matki octowej i kolonii drożdżowych nie tylko pozwala na bieżąco uzupełniać braki we florze bakteryjnej jelit, ale też może w pewnym stopniu przyczyniać się do odtworzenia utraconej równowagi mikrobiologicznej. Badania wykazały, że ocet jabłkowy zwiększa liczebność bakterii należących do gatunków Lactobacillus i Bifidobacterium, zmniejszając jednocześnie liczebność pałeczek okrężnicy Escherichia coli. Mówiąc wprost – ocet jabłkowy może zapobiegać biegunkom i zaparciom (a jeśli się pojawią, to może łagodzić ich przebieg), może normować wchłanianie substancji odżywczych, tym samym redukując niedobory, stanowi też ochronę ściany jelita przed różnymi toksycznymi związkami, które mogłyby ją uszkadzać.
Pozostałe zastosowania octu jabłkowego
- do płukania włosów – jedna łyżka octu jabłkowego wymieszana ze szklanką wody podczas spłukiwania włosów nadaje im połysk
- ponadto picie szklanki wody z 1 łyżką octu jabłkowego łagodzi palenie w przełyku
- rozcieńczony ocet jabłkowy może służyć jako naturalny dezodorant i tonik do twarzy
- ocet jabłkowy można dodatkowo stosować jako płukankę na ból gardła – 1/3 szklanki octu uzupełnić wodą i płukać gardło kilka razy dziennie
Jak stosować ocet jabłkowy?
Typowe dawkowanie to 1-2 łyżki stołowe octu jabłkowego (15-30 ml) rozcieńczone w szklance wody. Miksturę pijemy 1-2 razy dziennie – rano na czczo i przed posiłkami. Ocet jabłkowy sprawdzi się również doskonale w kuchni jako dodatek – można na przykład przygotować z niego bazę do dressingów i sosów sałatkowych. Pełne rozpisanie składu chemicznego octu jabłkowego zaowocowałoby bardzo długą listą – najważniejsze znaczenie będą jednak miały zawsze kwasy organiczne, żywe kultury bakterii i drożdży, pektyny oraz te witaminy i minerały, które występują w największym stężeniu. Trzeba jednak jeszcze raz podkreślić – to, jaki konkretnie będzie skład octu, zależy w głównej mierze od przebiegu procesu produkcyjnego. Większy potencjał wykazują octy wytworzone zupełnie naturalnie z całych jabłek i niepoddawane później filtracji ani pasteryzacji. Można je od razu rozpoznać, ponieważ są mętne i ciemniejsze od doskonale oczyszczonych.
Naturalny ocet jabłkowy
Inne rodzaje octów wykazujące działanie prozdrowotne
Ocet ryżowy
Produkowany jest ze sfermentowanego ryżu w krajach azjatyckich – Chinach, Japonii, Korei i Wietnamie. Możemy wyróżnić trzy odmiany octu ryżowego w zależności od barwy, konsystencji, odmiany ryżu: komesu – używany głównie do sushi, kurosu – uważa się, że ma właściwości przeciwnowotworowe, obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, kazusu – uzyskuje się go przez zaszczepienie polerowanego ryżu grzybem o nazwie Monascus purpureus.
Ocet gruszkowy
Jest naturalnym źródłem fosforu, magnezu, potasu i wapnia. Wspomaga trawienie, również trawienie białka i utrzymuje lekko zasadową krew i limfę. Wspomaga oczyszczanie organizmu. Ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Ponadto pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu. Gruszka zawiera flawonoidy, które są silnymi przeciwutleniaczami o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Kwercetyna zawarta w skórce zapobiega rozwojowi raka w przewodzie pokarmowym. Gruszki są cennym źródłem wielu mikroelementów i witamin. Miąższ gruszki obfituje w witaminę K, kwas foliowy, jod, bor, potas, miedź. Zawarta w gruszkach epikatechina poprawia ukrwienie mózgu, wzmacnia pamięć i chroni przed udarem mózgu. W tym ostatnim wspiera go także obficie występujące w gruszkach glutation, przeciwutleniacz obniżający wysokie ciśnienie krwi, tym samym zmniejszający ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Luteina i zeaksantyna, przeciwdziałają zwyrodnieniu plamki żółtej w oku. Zawiera dużo pektyn i błonnika.
Komentarze
“Właściwości prozdrowotne octu jabłkowego”