Witamina B1 inaczej tiamina (czynnik przeciw beri beri, czynnik antyneurotyczny, aneuryna, C12H17N4OS) jest koenzymem biorącym udział m.in. w przemianie węglowodanów, alkoholu i w syntezie nukleotydów. Pobudza apetyt, ułatwia oddychanie komórkowe, reguluje czynność układu nerwowego, mięśni, serca. Odpowiada za prawidłowy wzrost i rozwój organizmu.
Autorem nazwy witamina jest Polak – Kazimierz Funk, który jako pierwszy na świecie w 1911 roku wyodrębnił z otrębów ryżowych związek znany dziś jako witamina B1 (będący m.in. aminą) i opublikował to w pracach „Badania nad przyczyną beri-beri” oraz „Chemiczny charakter związku, który leczy zapalenie wielonerwowe ptaków, wywołane dietą zawierającą polerowany ryż„[1].
Witamina B1 jest szczególnie polecana w nerwobólach, zapaleniach nerwów, zaburzeniach rytmu serca, nadczynności tarczycy, paraliżu poinfekcyjnym, alkoholizmie, cukrzycy, lekomanii, zaburzeniach ciąży, oparzeniach, niedoborach żywieniowych, przedłużających się biegunkach. Podczas stresu i przy dużym wysiłku fizycznym zwiększa się zapotrzebowanie na tiaminę. Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru witaminy B1. Problemem jest niedobór witaminy B1 wywołany spożywaniem alkoholu.
Biologicznie czynna forma witaminy B1 to: Pirofosforan tiaminy (C12H19N4O7P2S). Tiamina odgrywa kluczową rolę w wytwarzaniu energii z węglowodanów. Jest zaangażowany w produkcję DNA i RNA, a także funkcji nerwów. Jej formą aktywną jest pirofosforan tiaminy – koenzym o nazwie (TPP), który bierze udział w przemianie pirogronianu do acetylokoenzymu A (CoA) w metabolizmie.
Rola witamin B1 w organizmie człowieka
Witamina B1 (tiamina) jest rozpuszczalna w wodzie. Odgrywa zasadniczą rolę w procesach oddychania tkankowego, głównie w przemianie węglowodanów, jest częścią składową koenzymu karboksylazy (pirofosforanu tiaminy). Wzmaga czynność acetylocholiny, hamuje esterazę cholinową, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną, pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych. Tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.
Ludzie z niedoborem tiaminy często padają ofiarą komarów i innych owadów.
Przyczyną jest niższy poziom substancji odstraszających owady w skórze.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B1 (tiaminę)
Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B1 wynosi 1,1 mg dla kobiet i 1,2 mg dla mężczyzn[2].
| Grupy ludności | Witamina B1 (tiamina) | |
| Zalecane normy dietetyczne [mg / dzień][3] | ||
| Dzieci 1-3 lat | 0,5 | |
| Dzieci 4-8 lat | 0,6 | |
| Chłopcy 9-13 lat | 0,9 | |
| Młodzież męska 14-18 lat | 1,2 | |
| Mężczyźni 19-30 lat | 1,2 | |
| Mężczyźni 31-50 lat | 1,2 | |
| Mężczyźni 50-70 lat | 1,2 | |
| Mężczyźni powyżej 70 lat | 1,2 | |
| Dziewczęta 9-13 lat | 0,9 | |
| Młodzież żeńska 14-18 lat | 1,0 | |
| Kobiety 19-30 lat | 1,1 | |
| Kobiety 31-50 lat | 1,1 | |
| Kobiety 50-70 lat | 1,1 | |
| Kobiety powyżej 70 lat | 1,1 | |
| Kobiety ciężarne do 18 lat | 1,4 | |
| Kobiety ciężarne 19-30 lat | 1,4 | |
| Kobiety ciężarne 31-50 lat | 1,4 | |
| Kobiety karmiące do 18 lat | 1,4 | |
| Kobiety karmiące 19-30 lat | 1,4 | |
| Kobiety karmiące 31-50 lat | 1,4 | |
Źródła witaminy B1 w żywności
Tiamina (witamina B1) występuje w takich pokarmach jak:ryż, soja (suche ziarno), pszenica, chleb razowy, kasza gryczana, mąka, orzechy i orzeszki arachidowe, drożdże piwne, nerki i wątroba wołowa, schab wieprzowy, warzywach takich jak bób, groch, biała fasola, ziemniaki, oraz w owocach takich jak rodzynki.
| Zawartość w 100 [g] lub [ml] produktu | [mg] |
| Drożdże | 4,1 |
| Pestki słonecznika | 1,95 |
| Kiełki pszenicy | 1,76 |
| Groch – suche nasiona | 0,77 |
| Orzechy pistacjowe | 0,74 |
| Fasola – suche nasiona | 0,67 |
| Szynka wieprzowa | 0,68 |
| Kasza gryczana | 0,58 |
| Mąka pełnoziarnista | 0,54 |
| Orzechy laskowe | 0,43 |
| Ryż naturalny – brązowy | 0,40 |
| Groszek | 0,28 |
| Wątroba | 0,26 |
| Chleb graham | 0,23 |
| Chleb razowy | 0,18 |
| Ziemniaki | 0,12 |
Najlepszy naturalny suplement diety z witaminami B
Witamina B complex marki Cheers ™ – W skład każdej kapsułki witaminy B complex Cheers wchodzą: Dwuwinian choliny; inozytol; otoczka kapsułki – hydroksypropylometyloceluloza; amid kwasu nikotynowego (niacyna); ryboflawiny 5′-fosforan sodu (ryboflawina); mąka ryżowa; monoazotan tiaminy (tiamina); 5′-fosforan pirydoksyny (witamina B6); D-pantotenian wapnia (kwas pantotenowy); ekstrakt z owoców pieprzu czarnego (Piper nigrum) [95% piperyny] – Bioperine®; D-biotyna (biotyna); kwas pteroilomonoglutaminowy (foliany); metylokobalamina (witamina B12).
Przyswajanie witaminy B1
Substancje wpływające na polepszenie przyswajania witaminy B1 (katalizatory)
Substancjami, które polepszają wchłanianie (przyswajanie) witaminy B1 przez organizm są:
- kompleks witamin B,
- witamina B2,
- witamina B3,
- witamina C,
- witamina E,
- mangan,
- magnez
Substancje wpływające na pogorszenie przyswajania witaminy B1
Substancjami, które pogarszają wchłanianie (przyswajanie) witaminy B1 przez organizm są:
- alkohol,
- wysoka temperatura,
- środowisko zasadowe,
- promieniowanie jonizujące,
- nadczynność tarczycy,
- tanina,
- kofeina,
- soda do pieczenia,
- barbiturany,
- środki neutralizujące kwasy,
- estrogen,
- antybiotyki,
- środki antykoncepcyjne.
Niedobór witaminy B1 – awitaminoza
Objawami niedoboru (awitaminozy) witaminy B1 (tiaminy) są:
- zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: osłabienie, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, zakłócenia równowagi emocjonalnej, koncentracji, depresja,
- niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych,
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, ból z okolic brzucha, brak apetytu, zmniejszenie masy ciała,
- porażenie nerwów i atrofia mięśni kończyn (choroba beri beri),
- tachykardia,
- zaniki gruczołów dokrewnych ,.
W przypadku silnej awitaminozy B1 może wystąpić choroba beri-beri, objawiająca się zaburzeniami pracy neuronów i włókien mięśniowych, co powoduje ból kończyn, osłabienie mięśni, drżenie, niewydolność układu krążenia.
Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru witaminy B1. Problemem jest niedobór wit. B1 wywołany spożywaniem alkoholu. W tym przypadku można rozpoznać takie objawy jak:
- encefalopatia Wernickego – ostry zespół objawów neurologicznych występujący u alkoholików, spowodowany m.in. niedoborem witaminy B1. Efekt zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, wybroczyn i zwyrodnień. Objawy: oczopląs, podwójne widzenie, powodowane porażeniem nerwów okoruchowych, ataksja, czyli niezborność ruchów, zaburzenia świadomości: dezorientacja, apatia, pobudzenie, amnezja, stupor, śpiączka a także: selektywne zaburzenia pamięci krótkoterminowej i następcze konfabulacje, senność, majaczenie, bezsenność z lękiem, strach przed ciemnością[4].
- psychoza Korsakowa – neuropsychiatryczne zaburzenie na podłożu organicznym o różnej etiologii. Występują ostre zaburzenia pamięci bieżącej i niedawnych zdarzeń (przy zachowaniu wspomnień sprzed choroby), luki pamięciowe wypełniane konfabulacjami zwykle o treści wielkościowej, pojawia się apatia, chory ma również problemy z jasnym i logicznym rozumowaniem. Nie występują za to objawy charakterystyczne dla otępienia, takie jak zaburzenie myślenia abstrakcyjnego, upośledzenie sądzenia czy inne zaburzenia wyższych czynności korowych[5].
- delirium tremens – stan zaburzeń świadomości z iluzjami, omamami oraz urojeniami trwający do tygodnia. Często towarzyszą mu zaburzenia wegetatywne i inne objawy somatyczne[6].
Przedawkowanie witaminy B1 – hiperwitaminoza
Witamina B1 nie kumuluje się w organizmie, a przy zwiększonej podaży usuwana jest wraz z moczem, dlatego też niemożliwe jest doprowadzenie do stanu hiperwitaminozy poprzez spożywanie produktów żywnościowych. Hiperwitaminoza możliwa jest tylko w przypadku przyjmowania witaminy B1 w formie zastrzyków.
Objawy hiperwitaminozy witaminy B1
Objawami przedawkowania witaminy B1 (tiaminy) są:
- osłabienie,
- obrzęki,
- poty,
- nudności,
- zmęczenie,
- duszność,
- obrzęk krtani,
- zawroty głowy,
- drżenie mięśni,
- zaburzenia rytmu serca,
- reakcje alergiczne,
- w skrajnych przypadkach może dojść do śmierci.
Przypisy
- Witamina B1 – https://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_B1.
- Thiamin Consumer – https://ods.od.nih.gov/factsheets/Thiamin-Consumer/.
- Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline. – http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114331/.
- Encefalopatia Wernickego – https://pl.wikipedia.org/wiki/Encefalopatia_Wernickego.
- Zespół Korsakowa – https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_Korsakowa.
- Majaczenie alkoholowe – https://pl.wikipedia.org/wiki/Majaczenie_alkoholowe.
- Witamina B1, tiamina – https://www.doz.pl/zdrowie/h1204-Witamina_B1_tiamina.
- Tiamina (opis profesjonalny) – https://bazalekow.mp.pl/leki/doctor_subst.html?id=780.
- Tiamina Autor: Marta Irasiak 15/12/2014 – http://dietetycy.org.pl/tiamina-wlasciwosci/.
- Thiamine – https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/1130.
- Recurrent aphthous ulceration: vitamin B1, B2 and B6 status and response to replacement therapy. A. Nolan, University Department of Oral Medicine and Pathology, Glasgow Dental Hospital and School, Glasgow, G2 3JZ, Scotland.
Komentarze
“Witamina B1 (tiamina)”