Witamina E znana jest przede wszystkim jako „witamina życia i młodości” – opóźnia procesy starzenia skóry, ma działanie antyoksydacyjne. Witamina E jest bardzo istotna dla kobiet i mężczyzn – u pań wspiera prawidłową owulację, zapewnia należyty rozwój płodu, a tym samym ma wpływ na właściwy przebieg ciąży; u mężczyzn zaś wspomaga produkcję nasienia – dlatego też nazywana jest również „witaminą płodności„. Okazuje się jednak, że to nie wszystko, a o zaletach tej witaminy warto wiedzieć jak najwięcej.
Witamina E (α-Tokoferol C29H50O2)
Witamina E to grupa związków organicznych w skład której wchodzą tokoferole i tokotrienole. Dla człowieka najistotniejszą rolę stanowi α-Tokoferol (C29H50O2). Do mniej znanych właściwości tej substancji należy hamowanie utleniania cholesterolu LDL, które to przeciwdziała tworzeniu się blaszki miażdżycowej. Niestety dym tytoniowy sprzyja degradacji α-tokoferolu, w organizmie człowieka.
Witamina E uchodzi za jeden z silniejszych przeciwutleniaczy, czy substancji, które chronią organizm przed stresem oksydacyjnym oraz szkodliwymi wolnymi rodnikami. W dużym uproszczeniu, wolne rodniki to krążące w naszym organizmie niesparowane atomy (dokładniej – elektrony w atomie). Atomy te krążą po naszym organizmie poszukując swojego brakującego ogniwa, czyli tzw.elektronowej drugiej połówki – czyniąc to jednak bardzo agresywnie, nie zważając czy zaatakują atom tlenu czy np. atom białka. Takie działanie wolnych rodników na inne atomy powoduje destrukcję błony komórkowej zaatakowanej komórki (jako że komórki, jak i wszystko inne na świecie, składają się z atomów). Wolne rodniki wpływają niekorzystnie na DNA, białka, lipidy czy kwasy tłuszczowe, prowadząc do mutacji komórek i ich degradacji, a tym samym rujnują nasze zdrowie i… młodość. Z odsieczą przeciw temu destrukcyjnemu działani przychodzi witamina E, która jako antyoksydant przechwytuje agresywnych napastników, nie dopuszczając by siały spustoszenia w naszym ciele. Codziennie w organizmie każdego z nas toczy się swoista walka między wolnymi rodnikami a antyoksydantami i dopóki zachowana zostaje między nimi względna równowaga, wszystko jest w porządku. Gdy jednak licza wolnych rodników wzrośnie ponad normę lub gdy mechanizmy obronne są osłabione, dochodzi do niebezpiecznego naruszenia pożądanej harmonii i zachodzi proces tzw. stresu oksydacyjnego, który w dużej mierze odpowiada za procesy starzenia się organizmu, rozwój chorób nowotworowych, układu krążenia, oddechowego, zespół chronicznego zmęczenia, niepłodność i wiele innych, poważnych schorzeń. Dlatego tak istotna jest dbałośc o zdrową, zbilansowaną dietę, bogatą w naturalne antyoksydanty, które stanowią siłę napędową młodości i zdrowia.
Walka z wolnymi rodnikami i związane z tym hamowanie procesów starzenia to jednak nie jedyna moc witaminy E. Wart podkreślenia jest również korzystny wpływ Alfa-tokoferolu na serce, naczynia krwionośne, mięśnie, układ nerwowy, układ autoimmunologiczny. Wzmacnia on włosy, poprawia wzrok i wykazuje działanie przeciwzapalne, a poza tym jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego – mówi Aneta Gołuch ekspert polskiej firmy Ol’Vita od lat specjalizującej się w tłoczeniu naturalnych olejów spożywczych i kosmetycznych wytłaczanych na zimno, nierafinowanych.
Działanie witaminy E na skórę:
- utrudnia przenikanie substancji potencjalnie drażniących,
- działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo,
- odżywia i nawilża skórę, poprawia jej ukrwienie, a także widocznie wygładza,
- zwiększa elastyczność tkanki łącznej,
- chroni warstwę tłuszczową naskórka,
- zapewnia stabilizację i właściwą przepuszczalność błon komórkowych,
- zmniejsza wrażliwość skóry na promieniowanie UV.
Podobnie jak witamina B6, witamina E także wspomaga leczenie trądziku i łojotokowego zapalenia skóry.
Witamina E: zapotrzebowanie
Zapotrzebowanie na witaminę E zależne jest od płci, wieku i stanu fizjologicznego. W przypadku dzieci i młodzieży ( w zależności od wieku) wynosi 4-10 mg dziennie, dla kobiet (w zależności od stanu fizjologicznego) – 8-11 mg, dla mężczyzn zaś – 10 mg. Warto pamiętać, iż zapotrzebowanie na witaminę E wzrasta wraz z ilością spożywanych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Na szczęście w przeważającej mierze dobrze zbilansowana, racjonalna dieta pozwala na zaspokojenie potrzeb organizmu bez konieczności dodatkowej jej suplementacji.
Witamina E: źródła
Najbogatszym źródłem witaminy E są oleje roślinne. Prym wiodą oleje: z kiełków pszenicy, słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, migdałowy, z orzechów, awokado, nasion konopi indyjskich oraz opuncji figowej. Ważne jest jednak, aby były to oleje naturalne, nierafinowane, tłoczone na zimno. Podstawą wyboru wartościowego oleju jest nie tylko metoda jego wywarzania, ale także jego pochodzenie i wysoka jakość surowca, z którego powstał. Ogromne znaczenie ma również zaawansowany technologicznie, ściśle kontrolowany proces produkcyjny i systematyczne badania składu – tłumaczy Aneta Gołuch specjalista marki Ol’Vita.
Oczywiście witaminę E znajdziemy nie tylko w olejach, lecz także w innych produktach, np.:
- orzechach (głównie pistacjach), migdałach, pestkach dyni, nasionach słonecznika i sezamu,
- zawiera ją mango, rokitnik, kalarepa, spirulina, żurawina, ananas, granat, rośliny strączkowe, orkisz, trawa pszeniczna i zarodki pszenne,
- α-Tokoferol znajduje się w sporych ilościach również w rybach, otrębach i płatkach owsianych, mleku i jego przetworach, drobiu, warzywach takich jak, np. szpinak, papryka, pomidory, brokuły.
Jednak warto pamiętać, że witamina E rozpuszcza się w tłuszczach, co oznacza, że dla jej dobrego wchłaniania niezbędna jest jego obecność.
Niedobory witaminy E – jak się przejawiają?
Niedobór witaminy E w organizmie człowieka wystepuje rzadko. Dotyczy on głównie osób cierpiących na zaburzenia wchłaniania tłuszczu, mukowiscydozę oraz celiakię.
Jakie są skutki niedoboru?
Najważniejsze objawy niedoboru α-Tokoferolu w organiźmie człowieka to:
- zaburzenia płodności, poronienia,
- ogólne zmęczenie i rozdrażnienie, anemia, kłopoty z koncentracją,
- wypadanie włosów, pogorszenie widzenia,
- problemy z zębami i kośćmi,
- paraliż mięśniowy,
- osłabiona praca i zanik mięśni (dystrofie),
- zwiększenie katabolizmu nienasyconych kwasów tłuszczowych, które skutkuje zaburzeniem funkcjonowania błon komórkowych, szybki rozpad erytrocytów,
- zaburzenia wzrostu,
- uszkodzenia nerwów,
- zwiędła skóra, przebarwienia skórne i plamy starcze,
- podatność na infekcje,
- wysoki poziom cholesterolu.
Witamina E jest niezbędna do prawidłowego działania układu rozrodczego. Jej długotrwały niedobór prowadzi do poronienia lub nawet bezpłodności. U mężczyzn przyczynia się do powiększenia prostaty i impotencji. Niedobór tej ważnej witaminy podczas ciąży prowadzi do zmniejszenia wagi dziecka.
Czy witaminę E można przedawkować?
W zasadzie nie ma możliwości przedawkowania witaminy E, jeśli czerpiemy ją tylko z naturalnych źródeł, czyli z pożywienia. Specjaliści wskazują, że objawy przedawkowania, mogą pojawić się po przekroczeniu dawki 1 000 mg/dziennie – i to przez dłuższy czas.
Jakie są objawy przedawkowania?
Objawami przedawkowania witaminy E są:
- bóle głowy,
- zmęczenie i senność,
- bóle mięśni oraz ich osłabienie,
- zaburzenia widzenia (podwójne widzenie),
- problemy jelitowe.
Przedawkowanie bez dużej dodatkowej suplementacji, jest w zasadzie niemożliwe. Stosowanie wyższych niż zalecane dawek witaminy E w czasie ciąży może być szkodliwe dla płodu ( nie zostało to jeszcze potwierdzone w badaniach klinicznych).
Podsumowanie
Dieta bogata w witaminę E wspomaga prawidłowy przebieg ciąży, zapobiega wadom płodu i tzw. zatruciu ciążowemu. Niedobór α-Tokoferolu u mężczyzn przyczynia się do zaburzeń płodności. Witamina E wpływa również na prawidłową krzepliwość krwi oraz zapewnia odpowiednią ruchliwość mięśni. Tokoferol obniża stężenie „złego” cholesterolu LDL w organizmie – działa przeciwmiażdżycowo.
Najbardziej znanym i najważniejszym działaniem tej witaminy jest jednak walka z wolnymi rodnikami. Działanie antyoksydacyjne ma ogromny wpływ na kondycję skóry. Nie tylko opóźnia procesy starzenia, ale dodatkowo odżywia ją, nawilża, regeneruje i natłuszcza – cera staje się zdecydowanie elastyczniejsza i wygląda młodziej. Jest ona jedym z najważniejszych składników kosmetyków przeciwzmarszczkowych.
Przypisy
- Wikipedia: Witamina E.
- CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-548, ISBN 978-1-4987-5429-3.
- DL-alpha-Tocopherol (CID: 2116) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
- DrugBank: Vitamin E.
- Burton, GWal, and K. U. Ingold. „Autoxidation of biological molecules. 1. Antioxidant activity of vitamin E and related chain-breaking phenolic antioxidants in vitro.” Journal of the American Chemical Society 103.21 (1981): 6472-6477.
- Rigotti, Attilio. „Absorption, transport, and tissue delivery of vitamin E.” Molecular aspects of medicine 28.5-6 (2007): 423-436.
- Howard D. Sesso i inni, „Vitamins E and C in the Prevention of Cardiovascular Disease in Men: The Physicians’ Health Study II Randomized Controlled Trial’, „Journal of the American Medical Association”, 300 (18), 2008, s. 2123–2133.
- Bjelakovic, Goran, et al. „Mortality in randomized trials of antioxidant supplements for primary and secondary prevention: systematic review and meta-analysis.” Jama 297.8 (2007): 842-857.
- Eco Supplements: „Maksymalny tolerowany poziom spożycia wybranych składników odżywczych„.
Komentarze
“Witamina E (witamina życia, młodości i płodności) – naturalne źródła, czy można ją przedawkować”