Witamina B3 (witamina PP; łac. Acidum nicotinicum). Nazwą tą określane są dwa związki: niacyna – kwas nikotynowy (C6H5NO2, C6NH5O2, kwasu 3-pirydylokarboksylowy, pochodna pirydyny)[9] oraz nikotynamid (amidu kwasu nikotynowego)[10].
Witamina B3
Są dwie postacie koenzymu niacyny: dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NAD) i fosforan dinukleotydu nikotynamidoadeninowego (NADP). Odgrywają one istotną rolę w reakcji przenoszenia energii w metabolizmie glukozy, tłuszczu i alkoholu[1]. NAD prowadzi atomy wodoru i ich elektrony podczas reakcji przemiany, w tym podczas cyklu kwasu cytrynowego w łańcuchu transportu elektronów. Koenzym NADP jest koenzymem w syntezie lipidów i kwasów nukleinowych[2]. Niacyna w przeciwieństwie do innych witamin z grupy B, produkowana w organizmie z podstawowego aminokwasu, tryptofanu. Są to jednak niewielkie ilości i jej najważniejszym źródłem powinno być pożywienie. Należy również pamiętać, że tryptofan należy do aminokwasów egzogennych, czyli takich, które nie mogą być syntetyzowane w organizmie, lecz muszą zostać dostarczone w pożywieniu.
Niacyna
Niacyna
Niacyna została pierwszy raz opisana przez Hugo Weidela w 1873 roku, w jego opracowaniach z badań nad nikotyną[41]. Została ona wyodrębniona z wątroby przez Konrada Elvehjema, który zidentyfikował jej aktywny składnik, a następnie nazywał go „czynnikiem zapobiegającym pelagrze” oraz „czynnikiem zapobiegającym zespołowi krowiego języka”[42].
Kiedy biologiczne znaczenie kwasu nikotynowego zostało odkryte, postanowiono zmienić nazwę kwasu nikotynowego. Zmiana ta, miała na celu podkreślenie, że nie ma związku pomiędzy bogatą w niacynę żywnością a nikotyną, a także pomiędzy nikotyną a witaminami.
W rezultacie tego angielska nazwa niacyny – niacin – została złożona z:
nicotinic acid + vitamin
Niacyna to najbezpieczniejsza i najskuteczniejsza
metoda kontroli poziomu tak zwanego złego cholesterolu LDL,
który zapycha tętnice.
Niacyna to naprawdę to. Żaden z dostępnych obecnie środków nie jest tak skuteczny – mówi Steven Nissen, były prezes American College of Cardiology.
Niacyna to najlepsza z obecnie dostępnych substancji stosowanych w celu kontroli poziomu cholesterolu. Zmniejsza częstotliwość występowania choroby wieńcowej i udaru mózgu oraz wydłuża średnią długość życia – William Parsons.
Niacyna powoduje wzrost poziomu tzw. dobrego cholesterolu HDL oraz spadek poziomu cholesterolu LDL. Zmiany te oznaczają o 15% rzadsze występowanie tzw. zdarzeń naczyniowych, takich jak blokada tętnic, która może prowadzić do ataku serca bądź udaru mózgu u osób z grupy wysokiego ryzyka. Niacyna ratuje życie.
Niacyna (Witamina B3):
- Wspomaga produkcję energii
- Wspiera układ nerwowy
- Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych
- Pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych
- Pomaga zachować zdrową skórę
- Zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia
Rola Witaminy B3 (niacyny) w organizmie
Najważniejsze funkcje niacyny:
- współdziała w syntezie i rozkładzie węglowodanów, kwasów tłuszczowych i aminokwasów,
- w przemianach metabolicznych mających na celu uwalnianie energii, uczestniczy w tworzeniu czerwonych ciałek krwi,
- hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków,
- reguluje poziom cholesterolu we krwi,
- rozszerza naczynia krwionośne,
- oddziałuje korzystnie na system nerwowy i stan psychiczny,
- poprawia ukrwienie skóry i kondycję włosów.
Zapotrzebowanie na Witaminę B3 (niacynę)
Zalecane dzienne zapotrzebowanie niacyny to odpowiednio:
- 2-12 mg/dzień dla dzieci,
- 14 mg/dzień dla kobiet,
- 16 mg/dzień dla mężczyzn
- 17-18 mg/dzień dla kobiet w ciąży czy też karmiących.
Górnym limitem dla dorosłych kobiet i mężczyzn jest 35 mg/dzień[3].
Poziom niacyny jest zwykle badany w moczu[5], gdyż testy te są uznawane za dokładniejsze niż testy krwi[4].
Witamina PP
Niacyna jest znana również jako czynnik przeciwpelagryczny, stąd niekiedy nazywa się ją również witaminą PP. Nazwa pochodzi od choroby o nazwie Pelagra (rumień lombardzki). Choroba ta jest skutkiem niedoboru niacyny w organiźmie. Nazwa pelagra pochodzi od łac. pella agra, co znaczy: szorstka skóra. Niacyna jest nazywana witaminą PP od pierwotnej anglo-jezycznej nazwy „Pellagra-Preventing factor”.
Najlepszy naturalny suplement diety z witaminami B
Witamina B complex marki Cheers ™ – W skład każdej kapsułki witaminy B complex Cheers wchodzą: Dwuwinian choliny; inozytol; otoczka kapsułki – hydroksypropylometyloceluloza; amid kwasu nikotynowego (niacyna); ryboflawiny 5′-fosforan sodu (ryboflawina); mąka ryżowa; monoazotan tiaminy (tiamina); 5′-fosforan pirydoksyny (witamina B6); D-pantotenian wapnia (kwas pantotenowy); ekstrakt z owoców pieprzu czarnego (Piper nigrum) [95% piperyny] – Bioperine®; D-biotyna (biotyna); kwas pteroilomonoglutaminowy (foliany); metylokobalamina (witamina B12).
Objawy Pelagry – niedoboru niacyny
Charakterystyczne objawy (etapy choroby) to tzw. „zespół 4d”:
dermatitis – zapalenie skóry,
diarrhoea – biegunka,
dementia – otępienie,
death – śmierć.
Ponadto w róznych stadiach choroby występują:
- zapalenie skóry szczególnie wyraźne na odsłoniętych częściach skóry (twarz, dłonie), hiperpigmentacja, zgrubienie skóry,
- biegunka i inne objawy ze strony przewodu pokarmowego (zapalenie języka, zapalenie jamy ustnej, zespół krowiego języka),
- otępienie, jako skutek niedoboru witaminy na czynność ośrodkowego układu nerwowego,
- poirytowanie, słaba koncentracja, amnezja, majaczenie, lęki, zmęczenie, apatia, nadmierna aktywność (agresja), oraz depresja
- osłabienie,
- bezsenność,
- ataksja (zaburzenia koordynacji ruchów ciała).
Przedawkowanie niacyny (witaminy B3, PP)
Duże dawki niacyny (1,5 – 6 g dziennie) przynoszą dermatologiczne skutki uboczne, np.
- zaczerwienienie,
- swędzenie,
- suchość skóry,
- wysypka (wypryski).
Notowane są również problemy układu pokarmowego, jak niestrawność, nudności, oraz ostra niewydolność wątroby. Może wystąpić hiperglikemia, oraz zaburzenia rytmu serca[6].
W bardzo wysokich dawkach, niacyna może mieć skutki śmiertelne[7]. Wysokie dawki niacyny mogą powodować zmiany w plamce żółtej, pogrubianie plamki żółtej oraz siatkówki, co prowadzi do pogorszenia i w konsekwencji utraty zdolności widzenia. Zmiany te są jednak odwracalne po odstawieniu niacyny[8].
Żródła pokarmowe witaminy B3 (niacyny)
Niacyna znajduje się w bardzo wielu pokarmach, takich jak m.in.:
- produkty pełnoziarniste,
- świeże owoce i warzywa,
- mięso, ryby,
- fasola i orzechy.
Niestety w ilościach w których wsytępuje w naturalnych pokarmach nie obniży poziomu cholesterolu we krwi.
Przypisy
- Whitney, N; Rolfes, S Crowe, T Cameron-Smith, D Walsh, A (2011). Understanding Nutrition. Melbourne: Cengage Learning.
- National Academy of Sciences. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board, ed. (1998). „Chapter 6 – Niacin”. Dietary Reference Intakes for Tjiamine, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin and Choline. Washington, D.C.: National Academy Press.
- Recommended Dietary Allowance (RDA) for Niacin – http://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/niacin.
- Jacob RA, Swendseid ME, McKee RW, Fu CS, Clemens RA: Biochemical Markers for Assessment of Niacin Status in Young Men: Urinary and Blood Levels of Niacin Metabolites, J. Nutr. 1989 119: 4 591-598.
- Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline, National Academies Press, Dietary Reference Intakes Research Synthesis: Workshop Summary – https://www.nap.edu/read/11767/chapter/6#37.
- Keith Parker; Laurence Brunton; Goodman, Louis Sanford; Lazo, John S.; Gilman, Alfred: Goodman & Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. New York: McGraw-Hill, 2006.
- Mittal MK, Florin T, Perrone J, Delgado JH, Osterhoudt KC. Toxicity from the use of niacin to beat urine drug screening. „Ann Emerg Med”. 50 (5), s. 587–90, 2007.
- Gass JD. Nicotinic acid maculopathy. 1973. „Retina (Philadelphia, Pa.)”. 23 (6 Suppl), s. 500–10, 2003.
- Nicotinic Acid – https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/938.
- Nicotinamide – https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/936.
Komentarze
“Witamina B3, PP – niacyna, nikotynamid”